İstenmeyen gebelikler birçok kadın için hala ciddi bir sorun teşkil etmektedir. Modern tıpta hamilelik riskini önemli ölçüde azaltmanın yolları vardır. Bunlardan biri acil kontrasepsiyondur.
Burada ertesi gün hapı türevlerini sürekli kullanım için tasarlanmadıklarını dikkate almak önemlidir. Bu nedenle hatırlanması gereken ilk kural: bu tarz ilaçlar sadece acil ve erken bir şekilde gebeliğin önlenmesi için gerekli bir önlemdir.
Kullanım Endikasyonları
Acil gebelik önleme, yakınlaşmadan sonra gerekli önlemlerin alınmasını (ertesi gün hapı veya farklı bir acil doğum kontrol yöntemi) içeren, istenmeyen gebeliği önlemeye yönelik bir seçenektir. Acil durumlarda bir kadının ivedilikle aldığı önlemlerdir .Tüm önlemler ne kadar erken tamamlanırsa, etkinlikleri o kadar fazla olabilir. Acil kontrasepsiyonun zamanında kullanılması ile gebelik riski % 98 oranında azalır.
Acil doğum kontrolü yöntemlerine başvurular genellikle şu durumlarda olur:
– Prezervatifte bir delinme ya da sızıntı var ise;
– Kaçırılan doğum kontrol hapı alımı 2 veya daha fazla gün ise;
– Vajina içerisine bilerek ya da bilmeyerek boşalma meydana geldi ise;
Acil kontrasepsiyon yöntemleri yumurtlamayı ve döllenmeyi önlemek ve yumurtanın implantasyonunu yani embriyonun tutunmasını önlemek için kullanılır. Bu tür önleyici tedbirler kürtajla karıştırılmamalıdır. Kürtaj, döllenmiş ve rahim duvarına tutunmuş yumurtanın çıkarılması anlamına gelir – ortaya çıkan ve gelişen gebelik kesintiye uğrar. Aynı zamanda, acil kontrasepsiyon yöntemleri, gebeliğin kendisini önlemek için tasarlanmıştır.
Hamilelik nasıl önlenir?
Ülkemizde uygulanan acil hamilelik önleme yöntemleri için 4 farklı seçenek mevcuttur
– KOK’ler (kombine oral kontraseptifler – karma doğum kontrol hapları );
– Levonorgestrel içeren ertesi gün hapları
– Ulipristal asetat içeren ertesi gün hapları
İlaçların etkinliğini etkileyen uygulama zamanı, adet döngüsü aşaması, kadının vücut kitle indeksi bir dizi faktör vardır. Rahim boşluğuna yumurta implantasyonu döllenmeden yaklaşık 5 gün sonra gerçekleşir ve 1 haftada tamamlanır. İmplantasyon süreci bittiğinde, acil kontrasepsiyon kullanmanın bir anlamı yoktur. Artık etkili olmayacaktır. Muhtemel bir hamilelik ancak korunmasız cinsel ilişkiden sonraki ilk iki ile üç gün içinde önlenebilir. Unutulmamalıdır ki, bir kadının genital sistemindeki sperm canlılığı 3 ile 7 gün arasında iken döllenmemiş bir yumurta bir güne kadar kadın genital sistemi içerisinde sağ kalabilir
Hamileliği önlemek için hangi ilaçların daha iyi olduğu sorusuna cevap vermek imkansızdır. Önemli olan bunları zamanında uygulamaktır. İlaç kullanımı ne kadar erken olursa o kadar etkili olur. Levonorgestrel, sentetik bir progestojen türevidir. Buna dayanan ilaçların etkisi, yumurtlamayı engelleme ve aynı zamanda spermi hareketsizleştirme yeteneğinden kaynaklanmaktadır ve en az yan etkili seçeneklerden biridir.
Acil gebelik önlemek için bir yöntem kullanmak gerekliyse, aşağıdaki tavsiyelere uyulmalıdır:
– Cinsel ilişkiden sonraki ilk 3 gün içinde ertesi gün hapı kullanılmalıdır (en ideali ilişkiden 12 saat içinde kullanılmalıdır.
– Korunmasız cinsel ilişkiden sonra üç günden fazla zaman geçtiyse, bir rahim içi cihaz (spiral) taktırılmalıdır
– Acil kontrasepsiyon ilaçları 6 ayda bir defadan fazla kullanılmamalıdır ;
– Tıbbi ürünlerle ilgili talimatlara kesinlikle uyulmalıdır ;
– Adet döngüsü gecikirse, hemen gebelik testi yapılmalıdır;